William Lawrance Bragg

 X ışınları kullanarak kristallerin yapılarını inceleme yöntemi
geliştirmiş olmasıyla ünlüdür.

Ünlü fizikçi William Henry Bragg’ın oğludur. Babasının Adelaide
Üniversitesi’nde görev yaptığı Avustralya’da doğdu. Çocukluğu ve
gençlik yılları bilimsel bir ortamda ve fizikçiler arasında geçti. Çok
başarılı bir öğrenci ve her zaman sınıfından çok ilerideydi. Matematik
ve fizik eğitimini sınıf birincisi olarak 18 yaşında tamamladı. İleri
eğitim görmek üzere Wilson’un yanına Cambridge’e gitti.

Daha öğrenciliğinde, kristaller içinde geçirdiği x-ışınlarının
kırılmalarını inceleyen Laue’nin çalışmalarını hayranlıkla izlemişti.
O zamanlar Leeds’de bulunan babasından uzak olmakla birlikte
tatillerde bir araya geliyor ve x-ışınları kırınımı üzerinde
tartışıyorlardı.

Baba-oğul araştırmalarını birlikte sürdürüp kırınım olayını matematik
olarak ifade etmeyi başardılar ve x-ışınları kırınım biçiminden
kristalin yapısını da açıklamak mümkün oluyordu. Örneğin, sodyum
klorid gibi maddeler gerçek sodyum klorid molekülü içermiyor, ancak
geometrik bir düzende sodyum ve klorid iyonlarından oluşuyordu. Her


sodyum iyonu altı klorid iyonundan eşit uzaklıkta bulunuyor, her
klorid iyonu da altı sodyum iyonundan eşit uzaklıkta yerleşiyordu. Tek
bir sodyum iyonu ile bağımsız bir klorid iyonu arasında ayrıca bir bağ
yoktu. Bu bulgular kuramsal kimya üzerinde çok etkili oldu ve örneğin
Debye’nin iyon ayrılmalarını yeni bir biçimde ele almasını sağladı.

Deneylerinin sonuçlarını baba-oğul birlikte “x-ışınları ve kristal
yapısı” adlı kitaplarında yayınladılar ve aynı yıl (1915) Nobel Fizik
Ödülü’nü paylaştılar. Böylece genç Bragg, 25 yaşında Nobel ödülü alan
tek bilim adamı oldu. Her yıl bu başarısını kutlayan Bragg bu mutlu
gününü 55 yıl tekrarlayarak kırılması güç bir rekor tesis etti.

Topçu olarak görev yaptığı savaş sonrası “iyonsal yarıçap” kavramını
geliştirdi. Daha sonraları bu kavramı kullanan Pauling “Rezonans
kuramını” geliştirdi(Atomda elektron dalgaların bir noktada olmayıp
belli bir bölgeye yayıldığı kuramı).

Bragg’ın babasıyla geliştirdiği yöntem sonraki yıllarda protein
kristallerinin çözümlenmesine uygulanarak, moleküler biyolojide yeni
ufuklar açtı. Son derece iyi bir öğretmen ve yönetici olan Bragg
gençliğe de çok yakındı. Yaşlılık yıllarının çoğu günlerini, onlarını
bilimsel yönden aydınlatmak, araştırmalara özendirmek için konuşmalar
yapmak ve yazmakla geçirdi.
belgesi-572