GİRİŞ:Yurdumuzda,15-21 mart arası Tüketiciyi Koruma Haftası olarak belirlenmiştir.Bu tarihler arasında öğrencilere tüketici olarak, haklarının neler olduğu ve gerektiği zaman bu haklarını korumak için neler yapabilecekleri,nerelere başvurabilecekleri hakkında bilgiler verilir.
TÜKETİCİ HAKLARININ ORTAYA ÇIKIŞI VE EVRENSEL TÜKETİCİ HAKLARI
Tüketim faaliyeti insanlığın doğuşu ile ile başlamıştır. Önceleri kendisi hem üreten hem de tüketen olan
tüketicinin korunması gereği pek hissedilmemiştir , ancak toplumda zaman içinde rollerin ayrılması, üreticilerin
özellikle ekonomik yönden güçlenmesi ve kısa sürede örgütlenmeye başlaması nedeni ile tüketiciler giderek mağdur olmuş ve tüketicinin korunması kavramı gelişmeye başlamıştırr
TÜKETİCİ HAKLARI
Ülkemizin de taraf olduğu 1985 tarihli Birleşmiş Milletler Evrensel Tüketici Hakları Bildirgesine göre 9 adet temel ve evrensel tüketici hakkı vardır. Bunlar sırasıyla aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Temel ihtiyaçların karşılanması hakkı: Barınma,ısınma, aydınlanma, içecek ve kullanacak su bulma,haberle şme, ulaşım tüketicilerin en temel ihtiyaçlarıdır.
Her tüketici, bu temel ihtiyaçların karşılanmasını talep edebilir.
Sağlık ve güvenlik hakkı: Satışa sunulan her türlü mal ve hizmetin insan yaşamı ve sağlığı açısından kullanıcısına zarar vermeyecek durumda olmasıdır.
Bilgi edinme hakkı; Tüketicinin mal ve hizmeti satın alırken doğru karar verebilmesinin sağlanması
için tüketicinin gerekli bilgilere ulaşabilmesi ve zararlı, yanıltıcı reklamdan, etiketten, ambalajdan
korunmasıdır.
Eğitilme hakkı: Tüketicinin hak ve çıkarlarını koruyabilmesi, tüketici bilincine sahip olması için
eğitim kurumlarında eğitilmesidir.
Zararların giderilmesi hakkı: Satın alınan mal veya hizmetten dolayı tüketicinin uğramış olduğu zararın giderilmesi, o mal veya hizmetin yeniden tüketiciye ulaştırılmasıdır.
Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı: Sağlık koşullarına uygun bir çevrenin oluşumunda ülke ve
doğal kaynakların doğru kullanımı ile çevrenin korunması, temiz ve sağlıklı bir şekilde gelecek
nesillere bırakılmasıdır.
Ekonomik çıkarların korunması hakkı:
Tüketiciye kıyaslama imkanı verecek çeşitte mal ve hizmetin en uygun fiyattan sunulması, satış sonrası her türlü teknik destek ve servisin tüketiciye ulaştırılmasıdır.
Seçme hakkı: Tüketicilerin çeşitli ürün ve hizmetlere istedikleri zaman ulaşabilmeleri
anlamındadır. Rekabetin tam olarak işlemediği pazarlarda devlet aksaklıların giderilmesi için
yapacağı düzenlemeler ile uygun kalite ve fiyatlarda mal ve hizmetlerin tüketicilere sunulmasını
sağlamalıdır.
Temsil edilme, Örgütlenme, Sesini duyurma hakkı: Yukarıda sayılan hakların elde kullanılabilmesi, tüketicilerin haklarını koruyabilmeleri, mağduriyetlerinin giderilmesinde bir araya gelerek güç birliği oluşturmaları ve hükümetlerin ekonomik ve siyasi politikaların da dikkate alınma ve kamu kurumlarında temsil edilebilmesidir.
KUSURLU MAL ALANLARIN HAKLARI NELERDİR?
Alışverişlerinizde:
l Satın aldığınız mallardan belirli standartları bekleme hakkına sahipsiniz.
l Aldığınız malda hiçbir ayıp olmamalıdır.
l Ambalajında , kılavuzunda yada reklamlarında belirtilen veya satıcının vaat ettiği özelliklere sahip olmalıdır.
l Herhangi bir malı satın alırken sözleşme yapmadıysanız,satıcı ile olan her türlü konuşmanız sözleşme sayılır.
Bir malı aldıktan sonra ayıplı olduğunu fark ederseniz; Satın aldığınız tarihten itibaren 15 gün içinde
Şunlardan birini yapma hakkına sahipsiniz.
l Ayıplı malın değiştirilmesini,
l Ödediğiniz bedelin iadesini,
l Ayıbın neden olduğu değer kaybının bedelden indirilmesini,
l Ücretsiz olarak tamirini talep edebilirsiniz.
Eğer malın ayıbı gizli ise veya hile ile gizlenmişse, hakkınız 2 yıldır.
Ayıplı bir maldan dolayı maddi veya manevi bir zarara uğramışsanız bu zararınızı,
Satıcı veya Üretici veya ithalatçı karşılamak zorundadır
Bir şikayetin çözümlenmesinde zorlanıyorsanız daha fazla çaba gösterin.
Size zorluk çıkaran veya yardımcı olmayan satıcıya, hakem heyetine gideceğinizi söylemeniz bile yeterli olabilecektir.
Haklı olduğunuza inanıyorsanız, hakkınızı aramak için size gösterilen tüm yollara başvurun.
Zira böyle bir durumda hakkınızı aramazsanız sadece sizin zarara uğramanız değil, aynı zamanda
tüketiciye saygılı olmayan satıcıyı
ödüllendirmek ve başkalarının da benzer zararlara uğramasına sebep
olmak anlamına gelir
TÜKETİCİ HAKLARINI KORUYAN KURUM VE KURULUŞLAR
.Satın aldığınız bir mal ayıplı veya arızalı çıktıysa ve bütün çabalara rağmen sorununuzu çözemediyseniz
şu kurumlara başvurabilirsiniz;
1-Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri
2- TC. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
3- Sanayi ve Ticaret İI Müdürlükleri
4-Tüketici Sorunlarına bakmakla
görevli mahkemeler
5- Bulunduğunuz yerdeki tüketicinin
korunmasına yönelik olarak faaliyet
gösteren dernek veya vakıflar
6-Etiket mecburiyetini uygulama
konusundaki şikayetler için
belediyeler
YURDUMUZDA TÜKETİCİYİ KORUMA FAALİYETLERİ
Tüketici hakları ve tüketicinin korunmasına yönelik gelişmelerin batılı ülkelerde son derece ilerlemiş
olduğu görülmektedir. Ancak ülkemizde bu konudaki girişimlerin son on yıl zarfında hareketlenme gösterdiği
gözlenmektedir (Demirel, 2004). Son yıllarda ülkemizde tüketicinin korunmasına yönelik yasal düzenlemelerde
hızlanma kaydedilirken, aynı amaca yönelik çok sayıda resmi, yarı resmi kurum ve kuruluş kimlik kazanırken,
bir çok sivil toplum örgütü de tüketici hakları ve tüketicinin korunmasına yönelik çeşitli faaliyetlere önderlik etmektedir.
TÜKETİM İLE İLGİLİ GÜZEL SÖZLER:
BİLİNÇSİZ,AMAÇSIZ,GEREKSİZ YAPTIĞINIZ HER HARCAMA VE TÜKETİM
DOĞA İNSAN DENGESİNİ BOZUYOR,ÇEVREYİ KİRLETİYOR VE
YAŞLI DÜNYAMIZIN SONUNU HIZLANDIRIYOR.
VEYSEL KEBİROĞLU
belgesi-2506
