Mitokondri çift katlı zarla çevrilmiştir.İki katlı zar mitokondriyi matrix adı verilen bir iç bölüme ve zarlar arası bölge (intermembranöz aralık) denilen ikinci bir bölüm olmak üzere ikiye ayırır.Bu zarlardan herbiri lipid çift tabakasından oluşur.Dış zar organelin korunmasıyla ilgilidir.İç zar ise kıvrımlar (krista),borular(tübüli) ve kesecikler (sakkuli) şeklinde çıkıntılar oluşturarak yüzeyini genişletir.İç zarda solunum enzimleri yer alır.Örneğin bunlardan "ATP sentetaz" matrix’e bakan yüzeyde bulunmaktadır.
Mitokondrinin iç kısmında çeşitli maddeleri yıkan enzimler yerleşmiştir.Sitrix asit döngüsü enzimleri be B-oksidasyon gibi yağ asiti katabolizmasını sağlayan enzimler burada bulunur.Mitokondrinin bir diğer görevi kalsiyum iyonlarını depolamaktır.Kalsiyum mitokondrilerin içinde kalsiyum fosfat olarak tutulur. Mitokondilerde bulunmasının nedeni, sitoplazma içinde kalsiyumun bulunması karmaşıklığa yol açmasıdır
Mitokondri zarları endomembranöz sistemin dinamiğine katılmaz.Mitokondriler otonomdur,diğer bir deyişle kendi başlarına çalışırlar.Bunların kendilerine özel DNA ları vardır.Memelilerde hücre DNA sının yaklaşık %1’i mitokondrilerde bulunur.Mitokondrial DNA,dairesel halde iç zara bağlıdır.Mitokondriye ait özel ribozomlar,transfer ribonükleik asit(tRNA) ve enzimler mitokondrial DNA da kodlanmış proteinlerin ifade edilmesinde yardımcı olurlar.Mitokondrial enzimlerin büyük bir kısmı nukleus tarafından kodlanır,sitozolün ribozomlarında sentezlenir ve sonra mitokondri içine taşınırlar.Proteinlerin ve nükleik asitlerin mitokondriden sitozole taşınması söz konusu değildir. Mitokondrilerin çoğalması daima ,var olan organellerin büyümesi ve bölünmesi şeklinde olur.Bu çoğalma hücrenin interfaz evresi boyunca sürebilir.Buna bağlı olarak organel DNA sentezide otonomdur. Hücre siklusunun S-fazı ile bağlantılı değildir.Mitokondriler hücre bölünmesi esnasında sitoplazmayla birlikte yavru hücrelere gelişigüzel dağılırlar.Bu nedenle mitokondrial genlerin kalıtımları Mendel yasalarına uymaz.Burada sitoplazmik kalıtım söz konusudur.
ENZİMLER
ENZİMLER, kimyasal bir tepkimeyi hızlandırmak için ya sıcaklığı arttırmak ya da katalizör denen aracı moleküllerden yararlanmak gerekir. Canlı sistemlerde ortam sıcaklığı değiştirilemeyeceği için katalizör olan enzimler kullanılır. Enzimler protein yapısında moleküllerdir. Canlılar tarafından sentezlenen organik katalizörlerdir. Biyokimyasal reaksiyonlar ısı alarak (ortalama vücut sıcaklığına ulaşarak) başlar. ATP ve enzim çifti aktivasyon enerjisini düşürerek hızlandırır. Sonuç : Enzimler hücrelerde çok az olmalarına karşılık çok hızlı reaksiyon verirler. Bu özellik enzimleri diğer katalizörlerden ayırır. Enzimlerin temel yapı maddesi proteindir.Sadece proteinden oluşan enzimlere, BASİT ENZİM denir.Örnek : Midede oluşturulan PEPSİN enzimi.Bazı enzimlerin iş görmesi için protein dışında aktif bölgeye gereksinim vardır. Böyle enzimlere BİLEŞİK ENZİM denir. APOENZİM, enzimin protein kısmıdır. Enzimin hangi maddeye etki edeceğini seçer. AKTİF BÖLGE, enzimin asıl iş yapan kısmıdır. Organik ya da inorganik küçük moleküllerden oluşur. Bu kısım vitamin, NADP, NAD, FAD gibi nükleotitlerden ibaret ise KOENZİM Ca++, K+ , Mg++ , Fe++ gibi metal iyonlarından oluşuyorsa KOFAKTÖR denir. Bu tür enzimlerde ne enzim ne de koenzim tek başına etkili değildir. Bu yüzden belirli bir enzim ancak belirli bir koenzimle birlikte çalışır. Ancak koenzim için böyle bir koşul yoktur. Aynı koenzim başka başka enzimlerle de çalışabilir.
ENZİMLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
1– Protein yapısındadır ya da protein kısım bulundurur.2– Çoğunluğu suda çözünebilir. Mitokondri enzimleri lipoproteine bağlı olduklarından suda çözünmezler.3– Katalizör oldukları reaksiyonlara yardımcı olduklarından miktar ve yapıca değişmezler. Tekrar tekrar kullanılırlar.4– Enzimler etkinliklerini etki ettikleri maddelerin dış yüzeyinden başlatırlar. Bu yüzden mekanik sindirim enzimin etki yüzeyini arttırarak reaksiyonun toplam süresini azaltır.5– Hem hücre içinde hem de hücre dışında etkilidirler.
ENZİMİN ÇALIŞMA MEKANİZMASI
6– Reaksiyona girmeleri için belli bir miktara ulaşmaları gerekmez. Çok az miktarda bile etkilidirler.7– Çoğunlukla belli bir maddeye ve belli bir tepkimeye özgüdürler. Enzimin etki ettiği maddeye SUBSTRAT denir. Enzimin bir saniyede reaksiyona kattığı substrat molekülü sayısına ENZİMİN ETKİNLİK DEĞERİ denir.8– Enzimler, hücre sitoplazmasında, serbest olarak bulunabildiği gibi ribozom, mitokondri, kloroplast gibi organellere de tutunmuş olarak bulunurlar.9– Enzimsel reaksiyonlar teorik olarak geri dönüşümlüdür. (Tersinir). Hidroliz enzimleri tek yönlü tepkime verir.10– Enzimler çoğunlukla takımlar halinde işler. Bir enzim denetli reaksiyonun ürünü diğerinin substratıdır.11– Enzimler protein yapılı oldukları için ortamın fiziksel kimyasal koşullarından etkilenirler. Yüksek sıcaklık, ağır mtal iyonları (Cu++, Hg++ , Pb++ …), zehirler gibi maddeler enzim yapısını denatüre ederek çalışamaz duruma getirirler. Enzimin apoenzim kısmı substrata bir ya da birkaç yerinden bağlanır. Enzim–Substrat kompleksi oluşturulur. Böylece aktivasyon enerjisi düşürülerek koenzim substratın kimyasal bağlarına etki eder.
ENZİM ÇALIŞMASINA ETKİLİ OLAN ETKENLER
1– Ortam sıcaklığı Düşük ve yüksek sıcaklıklar enzim faaliyetini azaltır.
belgesi-2277
