Bazı Türkler, kendilerini yönetecek bir devlet seçmek lüzumunu tartışmakta ve bunun için öne sürülen devletleri gözden geçirmektedirler: İngiltere, Fransa, Amerika en uygunları olmakla beraber, bunlar hakkındaki düşünceleri şöyledir: ”İngiltere ile aramızda bugüne kadar çok kan dökülmüştür, üstelik İngiltere bizi hor görmektedir. Yaptığı malî yardımlardan dolayı Amerika’dan hoşlanıyoruz. Ancak müşavir ve eğitimci olarak hem çok sert, hem de çocuksudurlar; tavır ve davranışları da biraz gariptir. Bu konuda en iyi anlaşabileceğimiz devlet Fransa’dır. Ama Fransa, bu görevi yapmak ister mi? Sonra yapabilecek mi? Paris’teki Fransız siyaset adamları bizi tanımak zahmetine katlanabilecekler mi?”
İngiltere açıkça bize düşmanca davranıyor ve savaşıyor. Mücadelenin başlangıçta, düşman taraflar arasında savaşın insan şerefine yakışır bir biçimde sürdürülmesi konusunda anlaşma olmuştu, ama sonraları Yunanlılar Anadolu’nun ortasına kadar girdikleri zaman, vahşice misillemeler başlayacak, göze göz, dişe diş kuralı uygulanacaktır. Türkler daha şimdiden, İngilizlerin gerek İstanbul’da, gerekse Anadolu’daki iki yüzlü politikalarından yakınmaktadırlar.
Türk-İngiliz mücadelesinin ilk aşamasında İngilizler büyük bir sonuç alamadan ciddî gayretler harcadılar; bunun sonucu olarak Mustafa Kemal Rusya’ya yaklaştı. Rusya’nın malî yardımını istemeye istemeye kabul etti. Bu, millî hareketin attığı ilk yanlış adımdır. Ama bundan nasıl kaçınılabilirdi? Öte yandan, güçlü komşusunun isteklerine cevap vermek lâzımdı: Ama bu ne biçim bir cevap olacaktı? Bolşevizm mi? Ruslarla Türkler arasındaki ilişkilere zaman zaman kin ve nefret hâkim olmuş, Ruslar Türkiye’yi kendi çıkarlarına göre kullanmak istemişlerdi. Ama, onun yardımı olmadan Türkiye bu işin içinden nasıl çıkacaktı?
İngiliz entrikaları karşısında ise Bekir Sami Bey, ”Hain İngilize hiçbir zaman boyun eğmeyeceğiz, Sultanımız, İran Şahı’nın yaptığı gibi, onun okşayıcı sözlerine kendini kaptıracak değildir” diyordu. Bekir Sami Bey hayal kurmakta, fakat İngiliz de inadından vazgeçmemekte.
Kaynak: Kurtuluş Savaşı Sırasında Türk Milliyetçiliği
belgesi-2673
