1920 yılında Türk milliyetçiliği, az zamanda bütün Asya’ya yayılacak olan bağımsızlık hareketinin başına geçti. Millî hareket İstanbul’u da içine aldı, 16 Mart olayı buna engel olamadı. Her gece tekrarlanan olaylar, göze görünmeyen bir kuvvetin varlığını hatırlatıyordu. Bazen bir cephane deposu havaya uçuyor, bazen çok manalı ve düşündürücü bir yangın ortaya çıkıyor, velhâsıl önceden kestirilemeyen bir seri olay birbirini izleyip duruyor, bunları yapanlar da bir türlü ele geçirilemiyordu.
İngilizler bunlara aldırış etmek istemiyorlardı. Asya’da bazı şeylerin çok derinlemesine değişmiş olduğunu unutarak -daha doğrusu unutmak isteyerek- büyük bir gayretle saldırgan tutumlarını sürdürüyorlardı. Ama artık, bir avuç insanın, yarı bilinçsiz de olsa, milyonlarcasının hakkından geldiği zamanlar çok geride kalmıştı.
İngiltere, kendisine karşı biriken kinlerin derecesini idrakte çok geç kaldı. Bugün kendisine kaldırılmış olan kalkanlar müthiş egoizmine karşı çıkmaktadır.
Kaynak: Kurtuluş Savaşı Sırasında Türk Milliyetçiliği
belgesi-2655
