Karalar üzerindeki çukurlarda birikmiş durgun sulara göl denir. Bulundukları bölgenin iklim jeolojik ve jeomorfolojik yapısına bağlı olarak farklılık gösteren dünyanın hemen her tarafına dağılmış irili ufaklı bir çok göl bulunur. Dünyanın en büyük gölü Asya kıtasında Hazar ve en derin gölü de yine bu kıtada Baykal gölüdür. Göller yağışlarla göle dökülen akarsularla ve kaynaklarla beslenirler. Eğer bir göle buharlaşma yoluyla kaybettiğinden daha fazla su gelirse göl suları yükselir. Gölün fazla suları göl çanağının en alçak yerinde bir dere halinde dışarı akmaya başlar. Buna gideğen yada göl ayağı adı verilir. Sularını okyanuslara ve denizlere ulaştıran göllerin suları tatlı,ulaştıramayanların ise tuzludur. Örneğin:Tuz ve Van gölü · Dünya üzerinde çöküntü gölleri en fazla Doğu Afrika graben sahası üzerinde yer almaktadır. · Dünyada en fazla göllerin bulunduğu sahalar Doğu Afrika, Finlandiya ve ABD’de göller yöresidir.
Oluşumlarına Göre Göller
A-Yerli Kaya Gölleri
1. Tektonik Göller: Yerkabuğunun çöküntüye uğramış yerlerinde oluşan göllerdir. Doğu Afrika gölleri,Lut gölü,Baykal gölü,Güney Marmara gölleri,Göller yöresi gölleri
2. Volkanik Göller:Volkanik patlamalar sonucu oluşan çukurluklara suların dolması ile meydana gelen göllerdir.Volkan konisinin ağzında meydana gelen göllere krater gölleri denir. Örn:Nemrut gölü gibi. Patlama çukurluklarında oluşan göllere ise maar gölleri denir.Örn: Meke Tuzlası
* * * Bu
3. Buzul Gölleri:Buzulların oydukları alanları zamanla suların doldurması ile oluşan göllerdir.Kuzey Avrupa’daki göller,K.Amerika’daki büyük göller ve yüksek dağlardaki sirk gölleri Türkiye’de
4. Karstik Göller
B-Set Gölleri
1. Heyelan Set Gölleri
2. Lav Set Gölü
3. Alüvyal Set Gölü
4. Kıyı Set Gölü
5. Delta Gölleri
6. Baraj Gölleri
GÖLLER
Kara içlerindeki çukurlukları dolduran durgun sulara göl denir.
Göllerin Özelliğinde (acı, tuzlu, tatlı olmasında) Etkili Faktörler:
1. Gölün büyüklüğü ve derinliği:Büyüklük ve derinlik arttıkça tuzluluk azalır.
2. Gölün gideğeninin olup olmaması: Göl sularını bir gideğen ile boşaltabiliyorsa suları tatlı olur.
3. İklim: Nemli iklim bölgelerinde göllerin tuzluluğu daha azdır. Genelde tatlı suludurlar.
4. Göl çanağını oluşturan kayaların özelliği
1. Tektonik Göller: Yer kabuğu hareketleri ile oluşan çukurlukları dolduran sulardır. En fazla Doğu Afrika’da görülür. Yurdumuzda ise Tuz G., Manyas (Kuş g.), Ulubat, İznik, Sapanca, Akşehir, Beyşehir, Burdur, Eber, Hazar, Ilgın gölü gibi.
2. Karstik Göller: Karstik bölgelerdeki çukurlukları dolduran durgun sulardır. Ör: Salda, Suğla, Kestel, Avlan, Kovada gölleri gibi.
3. Buzul Gölleri: Yurdumuza bazı yüksek dağların üst kısmında görülür (Cilo, Sat, Ağrı, Tendürek, Süphan, Kaçkar, Uludağ, Erciyes, Bolkar, Aladağlar,Bey dağları gibi). Dünya üzerinde en fazla Kuzeybatı Avrupa’da görülür. Ayrıca Kanada’nın güneyi ile A.B.D’nin kuzeyindeki göller buna örnektir.
4. Volkanik Göller: Yurdumuzda Nemrut, Meke Tuzlası (Konya -Karapınar), Gölcük (Isparta), Acıgöl (Konya) gölleri buna örnektir.
5. Doğal Set Gölleri
· · Heyelan Set Gölü: Tortum, Sera, Abant, Yedi Göller.
· · Alüvyon Set Gölü: Marmara, Bafa(Çamiçi), Köyceğiz, Eymir, Mogan
· · Kıyı Set (Lagün): B. Ve K. Çekmece Terkos (Durusu) ,Akyatan, Balıklı, Simenlik
· · Volkanik Set: Van ,Erçek, Nazik, Balık, Çıldır.
· · Buzul (Moren set) Set : En fazla K.Batı Avrupa’da görülür.
6. Yapay Set : Baraj gölleri buna örnektir. Yurdumuz akarsuları üzerinde baraj kurmaya en elverişli bölgemiz D.Anadolu, en elverişsiz bölge Marmara Bölgesi’dir. Hidro elektrik potansiyeli en fazla olan bölgemiz D.Anadolu Bölgesidir.
Barajların Yapılış Amaçları
· · Enerji üretmek,
· · İçme ve sulama suyu sağlamak,
· · Taşkınları önlemek,
· · Balıkçılık
GÖLLER
Kara içlerindeki çukurlukları dolduran durgun sulara göl denir.
Göllerin Özelliğinde (acı, tuzlu, tatlı olmasında) Etkili Faktörler
1. Gölün büyüklüğü ve derinliği:Büyüklük ve derinlik arttıkça tuzluluk azalır.
2. Gölün gideğeninin olup olmaması: Göl sularını bir gideğen ile boşaltabiliyorsa suları
tatlı olur.
3. İklim: Nemli iklim bölgelerinde göllerin tuzluluğu daha azdır. Genelde tatlı suludurlar.
4. Göl çanağını oluşturan kayaların özelliği
OLUŞUMLARINA GÖRE GÖLLER
1.Tektonik Göller: Yer kabuğu hareketleri ile oluşan çukurlukları dolduran sulardır. En fazla Doğu Afrika’da görülür. Yurdumuzda ise Tuz G., Manyas (Kuş g.), Ulubat, İznik, azla Doğu Afrika’da görülür. Yurdumuzda ise Tuz G., Manyas (Kuş g.), Ulubat, İznik gölü gibi.
2.Karstik Göller: Karstik bölgelerdeki çukurlukları dolduran durgun sulardır. Ör: Salda,
Suğla, Kestel, Avlan, Kovada gölleri gibi.
3.Buzul Gölleri: Yurdumuza bazı yüksek dağların üst kısmında görülür (Cilo, Sat, Ağrı,
Tendürek, Süphan, Kaçkar, Uludağ, Erciyes, Bolkar, Aladağlar,Bey dağları gibi). Dünya üzerinde en fazla Kuzeybatı Avrupa’da görülür. Ayrıca Kanada’nın güneyi ile A.B.D’nin kuzeyindeki göller buna örnektir.
4.Volkanik Göller: Yurdumuzda Nemrut, Meke Tuzlası (Konya -Karapınar),
Gölcük (Isparta), Acıgöl (Konya) gölleri buna örnektir.
5.Doğal Set Gölleri
Heyelan Set Gölü: Tortum, Sera, Abant, Yedi Göller.
Alüvyon Set Gölü: Marmara, Bafa(Çamiçi), Köyceğiz, Eymir, Mogan
Kıyı Set (Lagün): B. Ve K. Çekmece Terkos (Durusu) ,Akyatan, Balıklı, Simenlik
Volkanik Set: Van ,Erçek, Nazik, Balık, Çıldır.
Buzul (Moren set) Set : En fazla K.Batı Avrupa’da görülür.
6.Yapay Set : Baraj gölleri buna örnektir. Yurdumuz akarsuları üzerinde baraj kurmayaen elverişli bölgemiz D.Anadolu, en elverişsiz bölge Marmara Bölgesi’dir.
Hidro elektrik potansiyeli en fazla olan bölgemiz D.Anadolu Bölgesidir.
belgesi-2827
