Ana Cocuk Egitim Vakfi (ACEV) uzmanlari, 0-6 yas caginda egitime baslayan cocuklarin okulda ve hayatta daha basarili oldugunu belirtiyor. Okul oncesi egitime evde baslamak bile mumkun. Ancak Turkiye’de bu yas araligindaki 7 milyon cocugun ancak yuzde 16’lik bir kismi okul oncesi egitim alabiliyor. Oysa erken egitim, iki okul yilina denk gelecek basari farki yaratiyor.
Sekiz yillik zorunlu egitime ragmen, Turkiye’de ortalama egitim suresi halen alti yilin altinda. 7 milyonu askin kisi ise okuma yazma bilmiyor. Ilkogretim cagindaki kiz cocuklarinin yuzde 10’u okula gitmiyor. Ilkogretim cagina gelmis cocuklarin ise yaklasIk yuzde 70’i okula hazir baslamiyor. Oysa yapilan arastirmalar gosteriyor ki, okul oncesi egitim alan cocuklar digerlerine oranla hem yasamda, hem de okulda cok daha basarili durumda. Turkiye’de 0-6 yas grubundaki 7 milyon cocugun ancak yuzde 16’si, 6 yas grubundaki cocuklarin sadece yuzde 25’i okul oncesi egitimi hizmetlerinden yararlaniyor. Oysa Kuzey Avrupa basta olmak uzere Avrupa’da yuzde 100’e varan okullasma soz konusu.
BELIRLEYICI DONEM
Erken cocukluk adi verilen 0-6 yas arasi donem cocugun en hizli gelistigi donem. Beyin gelisiminin buyuk bir bolumu 0-4 yas arasinda tamamlaniyor. Erken cocukluk donemindeki deneyimler, beynin calisma bicimi icin belirleyici oldugundan bu donemde cocugun yeterli beslenmesinin yani sira, gelisimini destekleyen bir ortamda bulunmasi da onem tasiyor. Bu alanda Turkiye’de en buyuk kampanyayi ise Anne Cocuk Egitim Vakfi (ACEV) yurutuyor. 1993’te kurulan ACEV, 0-6 yas donemi egitim konusuna dikkat cekmek icin 2005’te "7 Cok Gec" kampanyasini baslatti. Cagdas Yasami Destekleme Dernegi (CYDD), Turk Egitim Vakfi’nin da bulundugu 7 sivil toplum orgutu de kampanyayi destekliyor.
Nobel odullu iktisatci James Heckman "Cocuklara yatirim yapmak icin onlarin birer yetiskin olmasini bekleme luksumuz olmadigi gibi, onlar okula baslayana kadar bekleme luksumuz de yok, cunku o zaman mudahale etmek icin cok gec olabilir" diyor. Cocuklara yonelik egitimin ozellikle de okul oncesi egitimin onemi, rakamlara da yansimis durumda… OECD arastirmalari, Turkiye’de erken cocukluk egitimi alan ve almayan ogrenciler arasinda iki okul yilina denk gelen basari farki oldugunu gosteriyor.
7 COK GEC…
ACEV Yonetim Kurulu Baskan Yardimcisi Ayla Goksel Gocer, iki yil once "7 Cok Gec" kampanyasini okul oncesi egitimin onemine dikkat cekmek icin baslattiklarini anlatiyor. Erken cocukluk egitiminin insan gelisiminin baslangic noktasi olduguna isaret eden Gocer, okul oncesi egitim konusunda dunyadaki durum ile Turkiye karsilastirildiginda ortaya cikan tablonun, hic de ic acici olmadigini soyluyor. Gocer, su ana akadar Turkiye’de kurum merkezli egitim modelinin simdiye dek benimsenen ana model oldugunu, 4-6 yas grubundaki cocuklarin yuzde 25’inin 5-6 yas grubundaki cocuklarin ancak yuzde 32’sinin Milli Egitim Bakanligi’na veya Sosyal Hizmetler ve Cocuk Esirgeme Kurumu’na bagli okul oncesi kurumlardan faydalandigini vurguluyor. Ayla Goksel Gocer, zorunlu egitim oncesinde, 3-5 yaslarinda erken cocukluk egitimine ulasan cocuk oranlarina bakildiginda ekonomik acidan Turkiye’nin cok benzetildigi MeksIka’da bile cocuklarin yuzde 70’nin bu egitimden yararlandiklarina dikkat cekiyor.
FAS’TAN BILE GERIYIZ
Ayla Goksel Gocer, bu oranin Fas’ta yuzde 34, Urdun’de yuzde 27, Suriye’de ise yuzde 9, oldugunu hatirlatirken, "AB ulkelerinin her birinde bu oranlar yuzde 100’e yakindir" diyor. Turkiye’de ise 2000-2001 itibariyle bu oran yuzde 10.3.
BESLENME PROJESI
ACEV’in "7 Cok Gec" kampanyasi disinda duzenledigi bir baska kampanya de "Beslenme Projesi". MEB’nin isbirligi ile yurutulen bu kampanyada hedef ihtiyaclarin en yogun ancak egitimin en dusuk oldugu Bitlis, Bingol, Diyarbakir, Erzurum, Hakkâri, Mardin, Mus, Sanliurfa ve Van gibi kalkinmada oncelikli illerde baslatmak ve okul oncesi egitime katilimi artirmak oldu. ACEV Yonetim Kurulu Baskan Yardimcisi Ayla Goksel Gocer, ilk yil 10 ilde 33 bin cocuga ulasan kampanyanin, ikinci yilda 21 ile yayildigini ve ulastigi cocuk sayisinin 41 bin oldugunu soylerken, kampanyanin okul oncesi egitime katilanlarin oraninda yuzde 20 artis sagladigina da dikkat cekiyor. Ayla Goksel Gocer su bilgileri veriyor: "Hedef, ailelerin okul oncesi kurumlarina vermekte zorlandigi giderlerine katkinin okullar tarafindan talep edilmemesi. Yoksul ailelerin, okul oncesi egitime tesvik edilmesi."
DUNYA BANKASI UYARDI
Gecen yil Dunya Bankasi Turkiye Direktorlugu "Turkiye’nin Egitim Sistemi’nin AB Uyeligi icin hazirlanmasi" konulu bir calisma yapti. Donemin Turkiye Direktoru Andrew Workink baskanliginda hazirlanan raporda Turkiye’deki egitim sistemi AB ulkeleri ile kiyaslandi. Bu raporda AB’ye yaklasabilmek icin atilmasi gereken adimlarin basinda da okul oncesi egitime yatirim yapilmasi gerektigi gorusu dile getirildi. Raporda, "Turkiye okul oncesi tesislerin sayisini buyuk olcude artirmali, yuzde 15’ten az olan okul oncesi programlara katilimi 2015 yilinda yuzde 50’ye getirme hedefini koymali. Ozellikle ulkenin dogu kesimlerinde okullasmayi artiracak programlari surdurmeli" denildi.
Kaynak: AÇEV
belgesi-1946
