• Böbrek fonksiyonlarında bozulma



• Prerenal azotemi: (Renal kan akımının azaldığı durumlar)

                        Konjestif kalp yetmezliği

                        Su ve tuz kaybı ( kusma, diyare, diürez, terleme)

                        Şok

• Postrenal azotemi: (Üriner yol tıkanıklıkları, BUN / Kreatinin oranı 10:1’in üzerindedir.)



• Artan protein katabolizması (serum kreatinin düzeyi normaldir.)

 

BUN / KREATİNİN ORANI:

Normal değeri  sağlıklı bir insanda10:1 ile 20:1 arasındadır.

            Azaldığı Durumlar

·         Akut tübüler nekroz

·         Düşük protein alımı

·         Aşırı diare ve kusma

·         Açlık

·         Şiddetli karaciğer hastalığı

·         Renal diyaliz

 

 

 

 

 

Arttığı Durumlar (Normal Kreatinin)

·         Dehidratasyon

·         Aşırı proteinli diyet

·         Artmış protein katabolizması

·         Kortizol tedavisi

·         Böbrek kanlanmasının bozulması (Konj. kalp yet., Şok vs)

Arttığı Durumlar (Yüksek Kreatinin)

·         Obstruktif üropati (Nefrolitiyazis, Prostat, Tümör vs)

Normal Oran (Yüksek Kreatinin ve Üre)

·         Son dönem böbrek yetmezliği

·         Akut böbrek yetmezliği

·         Glomerüler hastalıklar (Akut nefritik send., Nefrotik send., Kr. Glomerülonefrit)

·         Tübüler hastalıklar (Akut piyelonefrit)

 

RENAL KAN AKIMI

²      Renal kan akımı, kardiyak output’un %25’i kadardır.

²      Bu da GFR’den bağımsız olarak düzenlenir.

²      Bu sebeple renal kan akımının doğrudan ölçümü, renal fonksiyon için ek bir değerlendirme sağlar.

²      Klinikte çok sık kullanılmamasına rağmen, renal kan akımı p-aminohippurat (PAH) klerensi kullanılarak ölçülebilir.

²      Böbrekten bir seferlik pasajında PAH, glomerüler filtrasyon ve tübüler sekresyonun birlikte kombinasyonu ile tamama yakını atılır .

²      Böylece bu molekülün eliminasyonu, böbrekten geçen kan akımına yaklaşır.

²      Bu özelliklerinden dolayı PAH, renal kan akımı veya efektif renal plazma akımının tespitinde bir yaklaşım olarak düşünülebilir.

²      ^99mTc-DTPA (^99mTc-dietilentriamin pentaasetik asit) gibi bir radyoaktif işaretli molekül enjeksiyonundan sonra görüntülü kameralar kullanılarak her bir böbreğe geçen izotop izlenebilir.

²      Her bir böbrekteki izotopun yoğunluğu ve dağılımı, her bir organ fonksiyonunun değerlendirilmesinde  ve farklı renal fonksiyonlar hakkında bilgi sağlamaktadır.

²      Ayrıca her bir böbrekten temizlenen radyoaktif işaretli maddenin temizlenme oranı ölçülerek, ek bilgiler kazanılabilir.

 

RENAL ARTER TONUSUNU VE RENAL KAN AKIMINI DEĞİŞTİREN FAKTÖRLER

	Etki Yeri		Etki yeri
Faktör	Afferent	Efferent	RBF	GFR
Adenozin Anjiotensin II Epinefrin/norepinefrin Antidiüretik hormon(ADH) Endotelin Lökotrienler Tromboksan A2 Prostaglandinler(PGE2, PGI2) Nitrik oksit Atrial natriüretik faktör(ANP) Dopamin	Konstrüksiyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Dilatasyon Dilatasyon Dilatasyon ——-	Dilatasyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Konstrüksiyon Dilatasyon Dilatasyon Konstrüksiyon Dilatasyon	N N N NE NE NE NE NE N N N	N           NE N N           NE N           NE N           NE N           NE N           NE NE N N            P N
NE: İhmal edilir    N: Negatif     P: Pozitif RBF: Renal kan akımı

 

TUBÜLER FONKSİYON TESTLERİ:

 

KONSANTRASYON TESTLERİ:

            Distal tübüller ve toplayıcı kanallar idrarı konsantre etmede çok önemli göreve sahiptir. Konsantrasyon testleri böbreklerin osmatik işlevi yapıp yapamadığının araştırılmasında kullanılır.

 

SIVI KISITLAMA TESTİ:

·         Testi yapmadan önce sabah ilk idrar dansitesine bakılmalı ve 1020’nin üzerinde bulunduysa test yapılmamalıdır.

·         14-16 saat sıvı alımı kısıtlanır, sonra 1.2 ve 4 saatlik aralarla 3 kez idrar toplanır ve dansitelerine bakılır.

·         Normalde 1025 ve üzerinde olması beklenir.

·         Böbrek fonksiyonları azaldığı zaman dansite < 1020’nin altına düşer.

 

VAZOPRESSİN KONSANTRASYON TESTİ:

¨       Mesane boşaltılır ve subkutan 10 Ü vazopressin injeksiyonundan 1-2 saat sonra idrar toplanır.

¨       Su alımı kısıtlanmaz.

¨       Normalde dansite 1020’nin üzerinde çıkmalıdır.

¨       Yorumu sıvı kısıtlama testiyle aynıdır.

¨       Bu 2 test Psikojenik, hipotalamo-hipofizer veya böbrek nedenli poliürileri ayırmak için yapılır.

¨       Psikojenik poliüriler hem sıvı kısıtlamasına hem de Vazopressin testine cevap verirler.

¨       Hipotalamo-hipofizer yani ADH eksikliği (Diabetes insipidus) bulunan poliürik hastalar sıvı kısıtlamasına cevap vermez fakat Vazopressin  testine cevap verirler.

¨       Kronik böbrek hastalarında bu testlerin  yapılmasına gerek yoktur.

 

OSMOLALİTE ÖLÇÜMÜ:

v      Osmolalite; solüsyondaki erimiş partiküllerin sayısının bir  ölçüsüdür. Yetişkin bir insanın  24 saatlik idrar osmolalitesi 50-1200 mOsm/kg’dır. Spot idrarda ise bu değer 300-900 mOsm/kg’dır.

v      Osmolaliteyi etkileyen ana osmotik maddeler; NaCl, glukoz ve üre’dir. Buna göre osmolalite şu formülle hesaplanabilir:

v      Su kısıtlamasında idrar osmolalitesinin ölçülmesi azalmış böbrek fonksiyonlarında doğru ve duyarlı bir testtir.

v      3 gün hasta yüksek protein diyetine alınır, testten önceki gece su verilmez, sabah 06.00’da mesane boşaltılır, saat 08.00’de test için idrar toplanır.

v      Normalde osmolalitenin 800 mOsm/kg üzerinde olması beklenir.

v      Böbrek konsantrasyon yeteneğinde minimal bozuklukta; osmolalite 600-800 mOsm/kg,

v      Orta derecede bozuklukta; 400-600 mOsm/kg,

v      Ağır bozuklukta ise; 400 mOsm/kg’ın altında bulunur.

 

                                                     Glukoz         Üre N

mOsm/kg= 1.86 (Na mmol/L) +————- + ————- + 9

18                            2.8

DANSİTE ÖLÇÜMÜ:

Ø      Dansite; bir solüsyonun kütlesinin eşit hacimdeki su kütlesine oranıdır. Normal bir idrarın dansitesine en fazla üre, NaCl, sülfat ve fosfatlar katkıda bulunur. Normal değeri 1015-1025’dir. Glukozüri ve proteinüri durumlarında artar.

Ø      İdrar dansitesi refraktometre, idrar stiribi ve ürinometre ile ölçülür. Refraktometre; refraktif indeks ile ölçüm yapar. Bu; ışığın havadaki hızı ile idrardaki hızı arasındaki orandır. Bu oran idrarda erimiş partiküllerin sayısıyla ilişkilidir.

 

İDRAR OSMOLALİTESİ / SERUM OSMOLALİTESİ  ORANI:

²      Normal şartlarda idrar/serum osmolalitesi oranı 1.0 – 3.0 civarındadır.

²      Sıvı kısıtlaması yapıldığında bu oran 3.0 veya daha üzerine çıkar ve 4.7’ye kadar ulaşabilir.

²      Renal tübüler hasarı olan hastalarda beklenen bu oran düşer.

²      Diabetes insipidusda bu oran 0.2 – 0.7 arasındadır.

 

İDRAR	mOsm/kgsu
Böbreğin dilüsyon ve konsantrasyon limitleri Spot idrar 12 saatlik sıvı kısıtlamasından sonraki maksimum kons.	50 – 1200 300 – 900 850 – 1200
SERUM
Referans aralık	278 – 298
İDRAR OSM / SERUM OSM
Spot idrar 12 saatlik sıvı kısıtlamasından sonra	1.0  – 3.0 3.0 – 4.7

 

İDRAR DİLÜSYON TESTİ:

v      Kahvaltı yapılmaz, 30-45 dk içinde 1500 ml su içilir ve 4 saat boyunca saat başı idrar toplanır.

v      Normalde beklenen idrar miktarı alınan miktarın %80’idir.(1200 ml) .

v      Dansite en az bir örnekte 1003’tür.

v      Böbrek fonksiyonları azaldığı zaman idrar miktarı azalır, dansite 1010’un altına düşmeyebilir.

v      Dilüsyon yeteneğinin kaybı, konsantrasyon yeteneğinden sonra olur.  

 

AMONYUM KLORÜR TESTİ:

§         Distal renal tübüler asidoz tanısında kullanılır.

§         Bir gecelik açlıktan sonra alınan idrarın pH’sı 5.5’in üzerindeyse, hastaya 100 mg/kg amonyum klorür verilir.

§         8 saat boyunca saat başı idrar toplanır ve pH ölçümü yapılır.

§         Normal insanlarda en az bir örnekte idrar pH’sı 5.5’in altına düşer.

§         Renal tübüler asidozlu hastalarda genelde pH 6.5’un altına inmez.

 

FRAKSİYONEL BİKARBONAT ATILIMI:

°       Proksimal renal tübüler asidozlu hastaların tanısında faydalı olabilir.

°       Plazma ve idrar örnekleri toplanır ve  bunların kreatinin ve bikarbonat ölçümleri yapılır.

°       Daha sonra aşağıdaki formüle göre fraksiyonel bikarbonat atılımı hesaplanır.

                                         %Plazma_HCO3 x İdrar_kreat

                        %F_HCO3 = ———————————— x 100

                                         %İdrar_HCO3 x Plazma_kreat

 

°       Proksimal renal tübüler asidozlu hastalarda FBA %10-15’in üzerindeyken, bu oran normal kişilerde %10’un altındadır.

 

FRAKSİYONEL Na ATILIMI:

v      Böbreğin Na tutma yeteneğini ve süzülerek idrara geçen Na yüzdesini gösterir.

v      Prerenal azotemi ile oligürili akut tübüler nekrozu en iyi ayırt eden testtir.

                                     İdrar_Na   x  Plazma_kreat

                        %F_Na = ——————————– x 100

                                     Plazma_Na    x   İdrar_kreat

 

İDRAR AMİNOASİT TAYİNİ:

            Tübül hasarlarında aminoasit emilimi bozulur. Aminoasitlerin tayini ince tabaka kromatografi ile veya HPLC ile yapılır.

 

TÜBÜLER FOSFAT REABSORBSİYONU:

ü      3 gün diyetle orta miktarda kalsiyum ve fosfat alındıktan sonra, açlık kanında ve 4 saatlik idrarda fosfor ve kreatinin TRP’yi hesaplamak için ölçülür.

 

                                İdrar_fosfor x Serum_kreat

            TRP = ( 1 –  ——————————–) x100

                                 Serum_fosfor x İdrar_kreat

 

ü      Normal diyette TRP > %78 , düşük fosfatlı diyette (430 mg/gün) daha yüksektir.

ü      Hiperparatiroidizmde; normal diyette TRP< %74 , düşük fosfatlıda ise > %85’dir.

 

TAM İDRAR ANALİZİ
FİZİKSEL MUAYENE	Renk                           Dansite Berraklık                     Hacim Koku
KİMYASAL MUAYENE	Glukoz                        pH Bilirubin                       Protein Keton                          Ürobilinojen Dansite                       Nitrit Kan                             Lökosit
MİKROSKOBİ	Eritrositler                   Silendir Lökositler                    Bakteri, mantarlar vs Epitel hücreleri            Kristaller

 

belgesi-357

Gelen Popüler Aramalar:

• bun serum
• bun serum nedir
• bun yüksekliği
• bun değeri
• bun serum yüksekliği
• üre serum nedir
• üre serum
• https://www belgeci com/serum-ure-nitrojenin-bun-arttigi-durumlar html