Tarih içerisinde insanlar su kenarlarında oturup,su birikintisine attıkları çakıl taşları sayesinde oluşturdukları dalga hareketini gözlemlemiştir.Birbirlerine seslenirken,yada hayvanları ses çıkarırken oluşan dalga hareketini işitmişlerdir.Güneşten gelen ve 7 rengin birleşmesi ile oluşan dalga hareketini gözlemlemişlerdir.İlk ateşin bulunması ile beraber,ateşin çıkardığı ışık ve kızılötesi dalga olan ısı hissedilmiştir.
Dalga ifadesi fiziğin olmazsa olmazları haline gelmesi ise 19.yy dan itibaren gerçekleşmiş olup,konu ile ilgili birçok bilginin çalışması olmuştur.Dalga ifadesinin ilk tespiti ise ses dalgaları ile olmuştur.Bir haykırma ile sesin bir engele çarpıp geri dönmesi,yani yansıma olayı sesin dalga hareketi olduğuna dair güzel bir örneği oluşturmuştur.
Dalga ifadesi nedir?Ya da ne değildir?İsterseniz öncelikli olarak bunu irdeleyelim…Bildiğiniz üzere madde adı verdiğimiz topluluğun tamamı atomlardan oluşmuştur,hakeza enerji de maddenin sadeleştirilmiş halidir.İşte dalga dediğimiz zaman,bu atom düzeneği üzerinde hareket eden enerji düzeneği aklımıza gelmektedir.Nasıl ki,su kenarında duran bir kişi bir taş attığı zaman su haleleri oluşmakta ; işte oluşan bu su haleleri birbirine çarparak hareket eden dalga hareketidir.Yani iç içe geçmiş su halelerinin her birisi diğer su halesinin hareketinin etkisi sonucu oluşmuştur.Biz bu harekete ise dalga hareketi adını veriyoruz.
Ses dediğimiz ve göremeyip kulaklarımız ile duyduğumuz dalga hareketi de,su dalgaları gibi birbiri içerisinde haleler oluşturan su dalgaları gibidir.Yani hareket için bir merkez ve bu merkezden yayılacak dalgaların hareket edeceği atom kütleleri,yani maddeye ihtiyaç duyulmaktadır.Düşünsenize,uzay denilen ve madde partiküllerinin çok az olduğu bir ortamda bağırdığınızı ve karşı tarafta sizi duymaya çalışan birilerinin olduğunu…Sizden çıkan dalga hareketinin ilerlemesi için yeterli madde bulunmadığı için sesiniz karşı tarafa gitmeyecek ve siz hayıflanacaksınız.Ama siz maddenin olduğu bir ortamda bağırdığınız zaman,mesela Dünya’da hava partikülleri arasında sesin ilerlediğini kulağınız ile fark edeceksinizdir.Hakeza bu dalga hareketini kuracağınız bir düzenek ile osilaskop ile de görebileceksinizdir.
Peki,tek dalga tipi bu mudur?Hayır,tek dalga tiplemesi ses olmayıp;geniş bir spektrumda yer alan ve adına elektromanyetik spektrum denilen kısımda da değişik dalga tiplemeleri bulunmaktadır.Bunlardan bazıları ise radyo dalgaları,kızılötesi ışınlar grubunda yer almakta,arada görünen dalgalar; ötesinde mor ötesi adı verilen ve rontgen ışınları,kozmik ışınlar gibi ışınların içerisinde yer aldığı ışınlar da bulunmaktadır.
Görünen ışınların dalga ya da tanecik olduğu konusu çok tartışılmış ve sonunda hem dalga ve hem de tanecik olduğu ifadesi kullanılmıştır.Yapılan deneyler,görünen ışınların yerine göre dalga ve yerine göre tanecik yapısı gösterdiğini ispatlamıştır.
Görünen ışınlardan daha büyük dalga boyuna sahip dalgalara ise kızılötesi dalgalar adı verilmiş ve bu dalgaların içerisinde radyo dalgaları ile televizyon dalgalarının bulunduğu tespit edilmiştir.Görünen ışınlardan daha küçük dalga boyuna sahip olan dalgalara ise mor ötesi ışınlar adı verilmiş ve bu ışınların içerisinde rontgen ışınları ile kozmik ışınların bulunduğu tespit edilmiştir.Ancak dalgalar konusu bir makale ile ifade edilemeyecek kadar geniş bir konudur.
Bir başka yazımda buluşmak üzere…
belgesi-2341
Tokat Dr. Cevdet Aykan Devlet Hastanesi Ortopedi Uzmanı Operatör Doktor Murat Korkmaz, "Düz tabanlıkta sınırımız…
Bok böceği, kısmen ya da tamamen dışkıyla beslenen böceklerin ortak adıdır. Bu türlerin büyük çoğunluğu,…
*Bugün dünyanın en önemli kanser ilacı köpek balığı kıkırdağıdır. Köpekbalığından çikan sgualene adlı madde sızma…
Dünyaca ünlü sağlık dergisi Men's Health'in, uzman görüşlerine başvurarak yaptığı bir derlemede faydaları saymakla bitirilemeyen…
Sağlıklı kilo vermek isteyenler, iştah azaltan ve yağ yakımını hızlandıran bu bitkileri tercih ediyorlar. Örneğin…
Niğde Özel Hacettepe Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Ali Rıza Karaokur, kaliteli yaşantının anahtarının…