Merkez Teskilatında Meydana Gelen Degisiklikler

1)- 18. yüzyılda değişmeler:                                                                                                                  a)- Tahta Osmanlı ailesinin en yaşlı üyesinin geçmesi, zamanla devlet işlerinin sadrazamlara bırakılması sonucun doğurmuştur. Sadrazamların güçlenmesi ile Divan BAB-I ALİ’de(Sadrazam kapısı=Yüksek Kapı)toplanmaya başlamıştır

b)- 18. yüzyılda devletlerarası ilişkiler ön plana çıkınca diplomasi önem kazanmaya başlamış, böylece kalemiye sınıfının özellikle de REİSÜL KÜTTAB’ın etkinliğ artmıştır. Reisülküttab dış ilişkileri düzenleyen bir nitelik kazanmıştır.

2)- II.Mahmut Döneminde değişmeler:

a)- 1826’dan itibaren BAB-I ALİ sadrazamın özel ikametgahı olmaktan çıkmış, devletin hükümet binası haline gelmiştir.

b)- II.Mahmut zamanında Divân Batı ülkelerinde olduğu gibi yeniden düzenlenmiştir. Divân-ı Hümayûn yerine nezaretlerden (nazırlıklar=bakanlıklar) oluşan yeni bir hükümet modeli oluşturulmuştur. Bu hükümet modeline Meclis-i Vükela, Heyeti Vükela(bakanlar kurulu) veya Meclis-i Has denir. Böylelikle Sadrazamın yetkileri nazırlar arasında dağıtılmıştır. Bu nazırlıklar şunlardır

Ayrıca Evkaf ve Ticaret Nazırlığı kuruldu.

c)- II.Mahmut zamanında yeni meclis ve komisyonlar kuruldu.Bunlar;

1-Dar-ı Şura-i Askeri:(Askeri işleri düzenlemek)

2-Dar-ı Şura-i Bab-ı Ali(İdari ve bürokratik işler

3-Meclis-i Vala-i Ahkam-ı Adliye(Adalet işleri)

Bunların dışında II.Mahmut zamanında şu ıslahatlar gerçekleştirildi:

a)-1826 da Yeniçeri ocağı kaldırıldı,Yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye adıyla yeni bir ordu kuruldu.

b)-Tımar ve zeamet kaldırıldı. Başta valiler olmak üzere devlet memurları maaşa bağlandı.

c)-Müsadere usulü kaldırıldı.(Görevden alınan yüksek dereceli memurun malına devletin elkoyma usulü)

d)-İlköğretim mecburi kılındı.

e)-İlk resmi gazete ( TAKVİM-İ VEKAYİ) çıktı.

f)-İlk defa nüfus sayımı yapıldı.

g)-Kıyafet değişikliği yapıldı.(Memurlara fes,ceket,pantolon giyme zorunluluğu)

h)- Harp okulu, Tıp okulu gibi okullar açıldı.

ı)- Mahalle ve köylere MUHTARLIK teşkilatı kuruldu.

3)-Tanzimat Döneminde Meydana Gelen Değişiklikler:

3 Kasım 1839 da ilan edilen Tanzimat fermanıyla devlet teşkilatında yeni düzenlemelere gidilmiştir. 1876’ya kadar süren dönemde yeni meclis ve komisyonlar kurulmuştur.

Bunlar;
a)-Meclis-i Ali Tanzimat,
b)-Şura-i Devlet
c)-Divan-ı Ahkam-ı Adliye’dir.

Ayrıca Tanzimat Döneminin bir başka yeniliği de SERASKERLİK makamının kurulmasıydı. Kara kuvvetleri komutanlığı olan bu makam, Sadrazam ve şeyhülislama eşit tutuldu.

4)-Meşrutiyet Döneminde Meydana Gelen Değişiklikler:

1876’da Kanuni Esasi’nin ilan edilmesiyle Meşrûtiyet dönemi başlamıştır. Yapılan seçimlerle iki meclis oluşturulmuştur:

a)- Meclisi Mebusan:Hırıstiyan,Yahudi ve müslüman halkın seçtiği milletvekillerinden oluşuyordu.

b)- Ayan Meclisi: Padişah tarafından tayin edilen 26 kişiden oluşuyordu.

belgesi-2205