Atlatma:
Atlatma laf kalabaligi yapip aslinda hicbirsey soylememe sanatidir. Bununda ayakustu dusunmeyle alakasi var.
Yanlis Yone Sevketme:
Yanlis yone sevketme -bir soz soylerken aslinda o sozun anlaminin cok disinda bir seyler anlatma sanati.
Bu Kitaplar Kimin Icindir Neden:
Bu kitap bir seyler basarmayi isteyenler icindir.
-Insanlarla kurulan iliskilerin, kendisini hizla yukari cikaracak bir yol oldugundan gizli gizli suphelenenler icin.
-Insanlari ne yapip edip ikna etmenin, aslinda hirsli olmaktan cok daha onemli oldugu
yolundaki o basit gercegi anlayan insanlar icin.
-Isverenleri, musterileri kendinden ust duzeydekileri, seyircileri ve benzeri kisileri etkile-
yen seyin bilginiz degil de bildiklerinizi aktarma sekliniz oldugunu anlayacak kadar zekasi olan insanlar icin.
Bu kitaplar su kisiler icindir.
-Saticilar
-Yoneticiler
-Egitimciler
-Danismanlar ve kabine uyeleri
-Topluluk onunde konusma yapanlar
-Halkla iliskiler ve reklamcilik dallarindaki muhasebe mudurleri
-Sozculer
KENDINIZI TANIYIN
Durgun akan sularin yataginin derin oldugu soylenir. Bos aletlerin daha cok ses cikardigini soyleyerek, bu kaniyi farkli bir bakis acisindan dile getirmis oluruz.
Kumarda birkac milyar kazansaydin sorusuna huzursuzca, yutkunur, omuzlarinizi silker ve "Eee bilemiyorum" denilip sohbet kesilirse
1-Bay KARARSIZ ozguven sahibi degildir.
2-Uydurabilecek genis bir dus gucune sahip degildir.
3-Otekilerin kendisiyle alay edecegini dusunmektedir.
4-Can sIkacak kadar tedbirli insandir.
Bay karasiza sIkici insan etiketi yapistirilir ve bir daha hicbir yere davet edilmez. Son derece iyi insandir. Baskalarinin kendisiyle ilgili dusuncelerine fazla onem veriyor olabilir. Ne yazik ki , bedenindeki uretici sivilarin akisina izin vermemektedir ; duygularini oyle sIki dizginliyordur ki zihni asla dort nala gidememekte, sadece yuruyebilmektedir.
Kumarda birkac milyar kazansaydim ne yapmak isterdin gibi aptalca bir soruya cevap vermem gerekiyor beyniniz size nasil cevap vermeniz gerektigini sip diye soyleyiverir. Biz de neseyle "harcarim" deriz.
Hizli bir sekilde dusunurken kendimize sarsilmaz bir sekilde guvenmemizi saglayan bu yuksek idrak duzeyine ulasabilmemiz icin icimizdeki heyecani harekete gecirmeliyiz. Cunku dusuncelerimiz ve konusmalarimizla dogaclama yapabilmemizi aslinda icgudusel bir sekilde bilincaltinda biliriz.
Sokrat asagi yukari sunlari soylemistir ; "kendisini tanimayan insan hicbirsey bilmiyordur"
Soylemeye calistigim su, yasamamiza heyecan katacak kisi sadece kendimiz bir baskasi degil. Belki de kisiligimiz konusunda gercekci bir portreye sahip olmamiz gereklidir.
SORULAR, SORULAR, SORULAR
Topluluk karsisinda konusmaya yeni baslayan biri, kamera yada mikrofon karsisinda asagidaki hatalardan birkacini yapacaktir; hatta bazen hepsini yapacaktir. Eee, Iiii… sendromu, meslegi topluluk onunde konusmak olmayan kisilerde cok gorulur. Eee, Iiii silmenin tek yolu alistirma yapmaktir. Bu tehlikeleri ortadan kaldirmanin sirri, normal konusma hizindan daha yavas bir sekilde konusmaktir. Boylece bir sonraki sozcugun ne olacagini dusunmek icin kendinize zaman tanimis olursunuz.
1.Yavas Yavas; Normal Konusma Hizindan, Daha Yavas Bir Sekilde Konusun.
Bir kez akiliciligi sagladiktan sonra, hizinizi artirabilirsiniz.
Peki ya abartili el hareketleri ve cevredeki nesnelerle oynama aliskanligimizi ne yapacagiz? Beden dilimizin iyi niyetli dinleyiciler uzerinde iyi izlenimler biraktigini kendimize sorma firsati bulmus olduk ve ogrenmek icin de kendimizi inceledik.
2. Konusurken Etrafi Kurcalamayin; Kollariniz iki yaninizda ellerinizi cevredeki esyalardan uzak tutmayi bilin.
Her sorunun ana fikrini cevabinizin bir parcasi olarak tekrarladiniz mi? Bu sekilde baslamak hem akiciligi hem de hissettiginiz gerginligi yada utangacligi bir kenara atmanizi saglayacaktir. Daha da onemlisi sorulari direk olarak cevaplamaya kalkisirsaniz biran ne soyleyeceginizi sasirabilirsiniz. Bu da gebe bir sessizlige, sizin de utanmaniza yol acacaktir. Ayakustu dusunmek konusunda uzman olmak sorulara aninda ve akici bir sekilde cevap vermeyi gerektirir.
3. Soruyu Kendi Lehinize Kullanin; Ozgun soruyu tekrarlamak su yarari saglar
-Zaman kazandirir-Gerginligi dagitir-Garip duraksamalari onler.(Eger soruyu tekrarlamaniz, istediginiz sonucu vermezse konu ile alakali bir soru secip, yeniden cevaplamaniz iyi olacaktir. Cevabiniza bir parca mizah katabilirseniz cok daha iyi olur. Hazirlikli olmadiginiz sorulari cevaplarken, cevaplari kisa tutmalisiniz. Basit gundelik sozcukler kullanin.
4. Sozun kisasini soylemek icin sozu kisa tutmak gerekir. Dogaclama konusma islemini mukemmellestirdikten sonra sozcuk dagarciginizi gelistirebilirsiniz.
"Bir etimologla, entomologu mu taniyalim? Peki hala soru aslinda zor gorunuyor ama cevabi inanilmaz derecede kolay. Etimolog, entomologu ne oldugunu tam olarak bilendir."
VE DAHA FAZLA SORULAR
Benim alti sadik hizmetkarim var.
Her seyi bana ogreten iste onlar.
Adlariysa Ne ve Neden ve Ne Zaman
Ve Nasil ve Nerede ve Kim
Sorulus Amaci Gizli Sorular:
Trafik polisi "Sizi yolun kenarina cektim, cunku bu arac size sorun cikariyora benziyor. Bir sorun mu var?" aslinda polis bizim bir sorunumuzun olup olmamasiyla ilgilenmemektedir. Onun ogrenmek istedigi sudur; sizin vites degistirmede zorlanmaniz, direksiyona hakim olmamaniz, sinyalleri yakmak yerine on cama su fiskirtmanizin nedeni arabaya yabanci olusunuz mu (araba calinmis olabilir) yoksa zihinsel ya da bedensel bozuklugunuz mu (sarhos olabilirsiniz) onu ogrenmektir.
Cok Unsurlu Sorular:
Bu tur sorular aslinda sizi hedeflenen cevaba goturen ve bir cok soru gibi gorunup aslinda tek soru olan sorulardir.
Varsayima Dayali Sorular:
Sorunun sorulus nedeni, aslinda olayla hic bir ilgisi bulunmayan bir cevap almak ve bunu, soyledigi zaman ve baglamin disinda kullanabilmektir. Renkli basinin kullandigi mansetler bunlardir.
Degiskeni Olmayan Sorular:
Degiskeni olmayan sorulardan kasit sorunun istenilen cevaba yonelik olmasidir. Bu soru turu sadece "evet" ya da "hayir" diye cevaplanir. Yeterli olan kapali soru turune benzer, tek farki vardir, cevap vermesi beklenen kisinin belli secenekler arasinda secme ozgurlugu vardir.
Sonuca Baglanmamis Sorular:
Bu soru turu genellikle personel mudurleri, gazeteciler ve saticilar kullanir. Bu sorular genellikle alti sozcugu icerir. Kim, Ne, Ne zaman, Nerede, Neden ve Nasil. Bir konuyla ilgili en ayrintili bilgiyi ogrenmek icin sorulur.
Tuzak Sorular:
Bu tur, televizyon ve radyo roportajcilarinin en gozde soru turlerindendir. Sorunun amaci, sorunun yoneltildigi kisinin bir duvara toslamasini saglamaktir.
Olumsuz Sorular:
Bu soruya saldirgan sorular adini vermek daha dogru olur. Sorulus amaci size haddinizi bildirmektir. Olumsuz sorular sizi, kendinizi savunmaya ve boylece daha sert saldirilara kurban kilmaya itmek amaciyla sorulan sorulardir.
Yanki Sorular:
Bu soru turu polislerin gozdesidir. Bu tur sorular sorarak zanlinin anlattigi oykunun daha derinlerine inebilir. Uygulamasi soyledir: Sorguyu yapan kisi, zanlinin cumlelerini soru cumlelerine donusturur; bu da zanlinin soyledigi seyi yeniden gozden gecirip konuyu derinlestirmesini saglar. Bu degisIk turdeki sorulari en iyi sekilde nasil cevaplayabilecegimizi ogrenmeden once, bence sorgulanirken davranislarinizda dikkat etmeniz gereken noktalara bir goz atalim.
YALAN BELIRTILER
Birden hazirliksiz olarak aniden bir soru-cevap durumunun icine sokuldugunuzda heyecanli olmaniz cok dogaldir. Bu gibi zamanlarda agizdan cikan sozler baskadir, beden dilimizin anlattigi sey baskadir – ve boylece her sey berbat olur. Bu gibi durumlarda, beyninizle bedeninizin birbiriyle uyum icinde olup olmadigina dikkat etmelisiniz.
ALTI HAYATI DAVRANIS KURALI
1. Her zaman direkt olarak soruyu soran kisiye bakin. Sik sIk goz temasinda bulunun ama onun gozlerini kacirmasina neden olacak kadar israrla degil. Bir an icin baska bir yere bakmaniz gerekirse, basinizi cevirerek bakin, sadece gozlerinizi oynatmayin. Gozlerinizi fazla oynatmak size hilekar bir hava verir.
2. Konusulan konuyu zekice bir ilgi ve merak ifadesiyle dinleyin. Arada sirada basinizi sallarsaniz durumun sizin kontrolunuz altinda oldugu izlenimini verirsiniz. Ayni sekilde, bu hareketiniz, genellikle soruyu soran kisinin dusunce zincirinin ucunu kaybetmesine ve daha az tartismali bir soru sormasina neden olur.
3. Soruyu dikkatle dinleyin; sorunun ardindaki gizli anlami cikarmaya calisin.
4. Soruyu dinlerken, sorunun ardindaki anlami yargilamakta aceleci davranmayin ve soru bitmeden cevabi hazirlamayin
5. Soruyu anladiniz ama bir cevap olusturmak icin zamana ihtiyaciniz var; o zaman soruyu ya tekrarlayin ya da daha da iyisi baska sozcuklerle yineleyin.
6. Size en masum gelen soru genelde arkasinda gizli bir anlam icerir. Sorunun arkasindaki gizli anlami ortaya cikarmak icin cok kisa bir yanit verin ve ardindan "neden sormustunuz?" gibi soruyla karsi saldiriya gecin Bu yontem amacin ortaya cikmasini saglamakta cok etkilidir ve sizin daha ayrintili cevap vermenizi ya da soruna daha iyi bir cozum bulmanizi saglar.
BASARAMAMA KORKUSU
Bazen en zeki ve en hizli dusunene insanlar bile istedikleri kadar basarili olamazlar. Bu kacinilmazdir. Cenenizi ne kadar cok ortaya cikarirsaniz, insanlara buna bir yumruk atmalari icin o kadar cok olanak tanimis olursunuz. Basarisizlik sendeleyip dusmek degil, sendeleyip dusmek ve dustugun yerde kalmaktir.
INANDIRICI KONUSUN
"Sorular zihninizin nerelere kadar ulastigini gosterir, cevaplarsa ustaligin"
Gecen bolumde sekiz soru kategorisini belirledik ve bunlarin birbirinden farkli olan yonlerini kabaca tanimladik. Simdi ise bu soru turlerine tam olarak nasil cevap vermemiz gerektigini inceleyecegiz. Sunu bilmelisiniz ki insanlar size bir soru sorduklarinda, bunu asagidaki uc amactan biri ile yaparlar.
1-Su anda bilmedikleri bir seyi ogrenmek istiyorlardir.
2-Zaten bildikleri bir seyi dogrulamak istiyorlardir.
3-Sizinle ilgili daha fazla sey ogrenmek istiyorlardir.
Soz gelimi disa donuk insanlar, sadece sorulan sorunun cevabini vermekle kalmaz, ayni zamanda bu soruyu cevreleyen konulari da aciklamaya girisir. Ote yandan icine kapanik insanlar verebilecegi en az bilgiyi ileterek cevap verirler. Verdikleri cevap kelimesi kelimesine dogru olabilir ama en ufak bir canlilik ya da parilti icermez.
Mukemmel Cevap Nelerden Olusur:
1-Sorulan soruyu cevaplayan az ve oz bir giris aciklamasi
2-Ilk yorumunuzu guclendiren destekleyici bir aciklama. Soz gelimi cok taninan bir otoritenin bir sozu ya da dusuncesi.
Amaci Gizli Sorular:
Isveren: Bu goreve atandiginiz taktirde, firmamizin en buyuk bolumunden sorumlu olacaginizin ve en yuksek dorduncu maasi alacaginizin farkinda misiniz? Sorunun amaci, hevesinizi olcmek degil. Sizi yonlendiren sey guc mu, para mi yoksa her ikisi mi, bunu anlamaktir. Sirketler turlu turludur; elbette ise aldiklari personelde aradiklari farkli farklidir. Bu yuzden sorulan soruya cevap butun ilgili konulara deginmekle beraber, karsinizdakinin kusurlarini yatistiracak sekilde olmalidir. Belki de cevabiniz asagidaki gibi olmalidir.
Cevap: Bu cevapla soru sorulan kisi, ilk olarak is hayatindaki gelismeleri kendisini dogal olarak buyuk bolum yoneticiligine getirdigini, ikinci olarak da hak ettigi maasi aldigini belirtmis oluyor.
Cok Unsurlu Sorular:
Bu tur sorulara cevap vermenin zorlugu sorunun butun unsurlarini hatirlamak zorunda olusunuzdur. Hatirlayamazsaniz, size yoneltilen suclamalari kabul etmis olursunuz.
Varsayima Dayanan Sorular:
Bu soru turu televizyon ve radyo haber programcilarinin en sevdigi soru turudur. Sorunun amaci, soru sorulan kisinin o anki gorus acisinin disina cikartmaktir: Soru sorulan kisinin bazi varsayimlarda bulunmasi saglanir, boylece ileri bir tarihte bu sozler onun yuzune carpilabilir. Varsayima dayali sorulara cevap verirken dikkat edilecek nokta, daha once soylediklerimizi tekrarlamak ya da baska sozcuklerle yinelemektir.
Sonuca Baglanmamis Sorular:
Daha onceki bolumde anlattigimiz uzere, sonu acik sorularin icinde her zaman su sozcukler bulunur. Kim, Ne, Ne Zaman, Nerede, Neden ve Nasil. Bu sozcuklerin herhangi birisinin daha onceki senaryomuzda kullanacak olursak, cok daha bilgilendirici, daha az duygusal cevaplarin verildigini gorebiliriz.
Olumsuz Sorular:
Duygusal davranan halkin gozunde bu davranis hemen hemen affedilmezdir. Olumsuz bir soruya asiri tepki vermek sizi asla basariya goturmez. Seyrettiginiz onca TV haber programini ve bu programlarda kendilerini kaybedip asiri tepki gosteren insanlari dusunun. Sanki delirmis gibidirler ve asla sakinlesmeyecege benzerler. O zaman onlara anlayis gostermis miydiniz? Sanmam. Terslik ve abartili kirginlik gosterileri, insanoglunun en kotu huylaridir.
SORU TEK YONLU BIR ANLASMADIR
Bir soruyu cevaplamaya gonullu oldugunuz zaman bir anlasma imzalamis olursunuz. Ustelik bu anlasmadan geri donmenin yolu yoktur. Bir seyler soylemeden once zihninizden gecirmeniz gereken dort ilkeyi bu bolume eklemek istiyorum:
1. Sorulan soruyu dikkatlice dinleyin. Silahinizi asla erken cekmeyin ve soruldugunu sandiginiz soruya cevap vermek icin araya girmeyin.
2. Rahatlayin.
3. Dusuncelerinizi duzenleyin ve soru ilerlerken cevabi dusunmeye baslayin.
4. Agzinizi acmadan once beyninizi calistirin.
DAHA IYI BIR KONUSMACI OLUN
"Ses ikinci yuzdur."
Mutlu oldugunuz zaman mutlulugunuz sesinize yansir. Coskulu oldugunuzu anlamak icin insanlarin yuzunu gormelerine gerek yoktur. Bu, telefon araciligiyla satis yapan saticilar tarafindan aciklanmistir. "Konusurken gulumseyerek sesinize bir gulumseme katin." derler. Bu yontem cok ise yarar.
Akici Konusmak:
Belirli bir konuyu soyle boyle bilmek, sizi bu konuda itiraz kabul etmez bir sekilde uzun uzun konusmaktan alikoymamali. Yani, bu konuda bilgisiz olmak, sizi bu konuda dusuncenizi aciklamaktan alikoymamali. Bu, sadece ve sadece akici konusabiliyorsaniz gecerlidir.
Alisilagelmis cevap kaliplarinin disina cikarak kazancli ciktiniz. Basit bir "evet" ya da "hayir" la cevap verme durtusu, uretici dusunceyi ve uretici konusmayi olduren etkin bir silahtir.
Bir Dakikalik Konusma Oyunu
Bir dakikalik konusma oyunu yalniz kaldiginiz zamanlarda yapilabilecek bir alistirmadir. Tek yapmaniz gereken sey, belirli bir konu uzerinde planli bir sekilde konusmaktir. her gun dogaclama yapmalisiniz, ta ki bir gun dusuncelerinizde ve konusmalarinizda akicilik ikinci doganiz olana kadar. Aliskin oldugunuz konularda konusmanizi istemek anlamsiz olur. fazla caba gostermeden, bilincli dusunmeyi gerektirmeden uzerinde konusabileceginiz konulari konusmanin geregi yoktur. Bu yuzden aliskin olmadigimiz konularda alistirma yapmaliyiz.
KENDI KEDINIZE KONUSMAK AKICI KONUSMAYI SAGLAMANIZA YARDIMCI OLACAKTIR
Bu sadece bir baslangictir. Bir dakikalik konusma alistirmalarina bir kez ustalastiniz mi, uc dakikalik ve bes dakikalik konusmalara baslayabileceginizi ogrenmek eminim onemlidir. Once konuyu secin. Konunuz, bir dakika konusma konularindan biraz daha zengin olmalidir. Konunuzu biraz daha etraflica dusunun. Sonra bir zarfin arkasina "bes" i hatirlatici not olarak yazin. Alistirmalara devam ettikce sozcuk bilginiz ve cumle kurma yeteneginiz buyuk gelisme kaydedecektir, ozellikle meslegi topluluk onunde konusmak olan insanlari dinler, sozluk ve kavramlar dizini kullanirsaniz. Bence butun mesele, kendinize olan guveninizi gelistirmektir. Kendinize guven duyma, artik asla kendinizi savunmanizi gerektirecek bir konuma dusmeyeceginizi bilmekten kaynaklanir.
YARATICI DUSUNCELER, ILHAMLI BIR SEKILDE KONUSMANIZI SAGLAR
Ayakustu dusunen biri olmak istiyorsaniz, sozcuklere, onlari soyle bir tanimaktan daha yakin olmanizi oneririm. Dusuncelerimizi sadece ve sadece sozcuklerle ifade edebiliriz; bu sozcukleri ne kadar iyi ifade edebilirsek, o kadar uretici oluruz. Ne de olsa, insanlari hayvanlardan ayiran sey ureticiliktir. Insanlar sirf mevki icin resim yapar, yazi yazar, rol yapar ve heykel yaparlar, cunku cok az insan yasamlarini bu yolla kazanir. Aslina bakarsaniz, insanlar sadece zevk almak ve zaman gecirmekten cok daha onemli nedenlerle bu gibi uretici islerle ugrasirlar; bunu kisisel doyum, egonun o sicak pariltisi ve dostlarindan aldiklari onay icin yaparlar.
Kendinize su sorulari sormalisiniz. Eger insanlar benim ayakustu dusunen bir insan olmami bekliyorlarsa onlara istediklerini verebiliyor muyum? Benden boyle bir sey beklemiyorlarsa neden beklemiyorlar.
Konusurken uretici olmak, upuzun sozcukler, zor anlasilir bicime sokulmus gulunc cumleler kullanmak degildir. Konusurken uretici olmak, siradan, gundelik sozcukleri oyle bir sekilde kullanmaktir ki, dinleyici bu sozlerin ilk kez kullanildigini dusunur.
HEYECANLANDIRICI SOZCUKLER KULLANIN
Basit sozcuklerin gucunu elde edin. Dinleyiciye bir yarar saglayacagi imajini tasiyan sozcukler kullanarak dinleyicinin duygularina seslenin.-Eger bu sozcuk o kisinin egosunu oksuyorsa, cok daha iyi olur- "Seni seviyorum" Hic kuskusuz dilimizdeki en guclu sozcuktur. "Her yonden haklisin" cumlesi de bunu cok yakindan izlemektedir. Eger soylemeye degecek bir seyiniz varsa bunu agzinizda gevelemeden soyleyin. Ancak agzinizdan cikan sozler iyi sozcukler, heyecanlandirici sozler, guclu sozler olmalidir. Normal bir sohbet sirasinda, pek cogumuz konusmamizi hic bir amaca hizmet etmeyen bir cok sozcuk ve terimlerle doldururuz. Bu bos sozcukler anlatimimizi susleyen ve sisiren sozcuklerden baska bir sey degildir. Eger bu sozcukleri sIk sIk kullanmaya baslarsaniz, dinleyicilerinizi rahatsiz edebilirsiniz.
Basmakalip sozcukler genelde anlatimimizi guclendirmek icin kullanilir, ama konusmayi sadece suslemek amaciyla kullanilan bu sozcukler sozlerimizin etkisini azaltir, dinleyenlerin aklini karistirir ve onlari sinirlendirir. Uygun sozcuklerin kullanilmasi, bir konusmada onemli bir rol oynar. Ancak duraklamalar da ayni sekilde onemlidir.
Uclu Kural:
Tek basina kullanildiginda bir anlam ifade eden ancak uc kez tekrarlandiginda birlikte kullanildigi sozcuklerin degerini kat kat artiran ve guclendiren sozcuklerin kullanilmasi, uclu kural olusturur. Uclu kurali su sekilde isler.
Bu, ulke icin iyi olacak
Halk icin iyi olacak
Ve bireyler icin iyi olacak
Etken cumleler kurma aliskanligini edinmek icin, kime ya da hangi kurulusa hitap ediyorsaniz, soze onun adini kullanarak baslayin.
Acilis ve Kapanis Manevralari:
Arastirmalar gosteriyor ki, siradan bir televizyon seyircisinin dikkat suresi uc dakikadir. Insanlarin programlarin basini ve sonunu hatirladiklari bilinen bir gercektir. (Aradaki sure icinde gecenler cabuk unutulur) Bunu bildigimize gore bir dinleyici kitlesi karsisinda sozlerimizin, dinleyicinin bilmesi gereken her seyi icermesi gerektigini de anlayabilirsiniz.
Muvekkillerinin yasami sozlerindeki dengeye bagli olan savunma avukatlari, onemli mesajlari konusmalarinin basina ve sonuna yerlestirmeyi bilecek sekilde egitilmislerdir.
Konusurken Eglenmelisiniz
Genis bilgiye sahip olabilirsiniz, onemli olan bu bilginizi iletme biciminizdir. Alaninizdaki en iyi kisilerden biri olabilirsiniz. Cok guzel. Ancak eger yaptiginiz isi bir inandirma misyonu olarak gormuyorsaniz, eger yeterince tutkulu degilseniz, eger ne kadar hevesli oldugunuzu aciga vuramiyorsaniz, o zaman fikirleriniz hakettigi basariyi elde edemez.
ICINDE HEVES BARINDIRMAYAN SOZCUKLER, CAN DILI OLMAYAN BIR ZIL KADAR DILSIZDIRLER
Hepimiz gibi seyircilerin de sevilmekten hoslandigi bilinen bir gercektir. Oyle konusmacilar vardir ki, seyircilerini hosgoruyle demeyelim de, kibirli bir sekilde davranirlar. Sonradan neden oteki konusmacilar kadar basarili olmadiklarini kara kara dusunurler. Bu tur konusmacilar insanlara haddini bildirir gibi konusurlar; bunlari daha once de defalarca yaptiklarini belli ederler ve kendi dusuncelerine karsi cikacak hic bir soze hak tanimazlar.
Seyircinize, konusmanizdaki her cumleyi ilk defa soyluyormus izlenimini verin.
Seyircinizi Tanimak:
Dinleyicinizi tanidiginiz durumlarda kimin sizi destekledigini kimin desteklemedigini bilirsiniz. Kosullar ne olursa olsun, konusmaniz sirasinda dusuncelerinizi destekleyen kisilerle sIk sIk goz temasinda bulunun. Isteksizleri ikna etmeyi, konusmaniz sonrasinda bu kisilere bakin. Sizi sevmeyen bir insani asla konusmanizda hedeflemeyin, bu sekilde onlari yaniniza cekmeyi ummayin; onlarin sozlerinize gosterdigi tepki sasirmaniza yol acabilir, ustelik iyi seyircileri de ihmal etmis gibi gorunursunuz.
Konusmaniz sirasinda, fikirlerinizi destekleyen kisileri fark etmeniz zor olmayacaktir. Bu kisiler, siz dusuncelerinizi aciklarken baslarini sallayacak, kavusturulmus kollarini kucaklarina indireceklerdir ve arada sirada yuzlerinden bir gulumseme gececektir. Bu kisileri saptadiniz mi onlarin uzerinde durun. Onlarla sIk sIk goz goze gelin. Arada Sirada direkt olarak onlara yonelik sozler soylemeyi ihmal etmeyin, bunu yaparken de gulumseyin.
Sorulari Cevaplamak:
Zor bir soruyla karsilastiginizda yapilacak sey soruyu cevirip seyirciye sormak. "Bu cok hileli bir soru. Bakalim bu salonda cevabi bilen biri daha var mi?" deyin. Biri daha var mi diyerek hem cevabi bildiginizi belli edecek hem de dinleyiciniz uzerinde kotu bir izlenim olusturmamis olacaktir. Dogru durust cevap olusturmak icin yeterli zamani kazanmis olacaksiniz.
Hic bir kosulda – tekrarliyorum – hic bir kosulda seyirciler arasinda birini secip ona direkt bir soru sormayin.
Soru Sorulmasini Saglama:
Genellikle insanlar soru sormaya korkarlar. Daha ender olarak her turlu soruyu konusmaniz sirasinda cevaplamis olabilirsiniz. Iste soylemeniz gereken sey su: "Bana sIki sIk sorulan bir soru da…" Sonra bir iki dakika gevezelik edip, insanlarin soru soracak kadar rahatlamis olmalarini umabilirsiniz.
Peki topluluga bir konusma yaparken, cikip munasebetsiz sorular soranlari nasil halledeceksiniz? Genelde, boyle munasebetsiz kisiler konuyu sizden daha iyi bildiklerine inanirlar. Durumun bu oldugundan kuskulaniyorsaniz, kibarca bu kucuk seytani sahneye davet edip konusmasini istemektir. Normal kosullarda, bu, o kisiyi susturacaktir.
Ne Soyleyeceginizi Iyi Bilin:
Insanlarin koltuklarinda dogrulup dikkatlerini size yoneltmelerini saglamayin uman biri konusunu oyle iyi bilmelidir ki, konusmasini uykusunda bile tekrarlayabilmelidir. Satici, urununu en kucuk vidasina ve civatasina kadar tanimalidir. Pazarlama muduru, hedefledigi dinleyicinin gereksinimlerini ve karakterini oyle iyi tanimalidir ki, hepsini teker teker isimleriyle cagirabilmelidir.
Konusma metni cok iyi calisilmis olmalidir. Oyle ki aralarda aciklamalardan sonra kaldigi yeri unutmamalidir. Konusmasini da cok iyi sona erdirmesi gerekir. bunu da soyle saglayabilirsiniz. Onlari sizden daha fazlasini isterken birakin. Cunku kapanis acilis kadar hatta daha da onemlidir. Buyuk bir olasilikla kapanis hatirlanacaktir.
KAPANIS
1. Alisilagelmis Yontem: Ozet: Ana fikirlerinizi ozetleyin. Araya (Simdiye kadar kasten sakladiginiz) bir iki tane agiz sulandiran kanit sIkistirin ve dinleyicinizi kutlayan bir cumle soyleyin.
2. Cevabi Bilinen Bir Soru Sormak: Konusmanizi bitirirken konusmanizin ana hatlarindan birini tekrarlayin, sonra oyle bir soru sorun ki, sadece tek bir cevabi olsun.
3. Zekice Bir Vecize Eklemek: Belli bir alanda sirketinizin isleyis seklini tumuyle degistirecek bir oneriyi patronunuza goturdunuz. Patronunuz biraz kararsiz. oyleyse duruma uygun bir vecize uydurun. "Kiyiyi uzun sure gormemeyi goze almazsaniz yeni kitalar kesfedemezsiniz."
4. Dinleyicinin Egosunu Oksamak: Cetin bir musteriye malinizi satmaya cabaliyorsunuz. "Ben bu urunun niteliklerine guveniyorum, Bay… Eger oyle olmasaydi, su an burada olmazdim. Siz de benim saygi duydugum bir kisi oldugunuz icin sizin bu urunden yararlanmayacaginizi dusunmeseydim, zamaninizi almazdim".
Sahne Korkusu:
Guinnes Rekorlar Kitabi bize topluluk onunde konusmak ile ilgili sasirtici bir gercegi gosteriyor. Kitaba gore insanlarin bir numarali korkusunun temelinde, bir grup insanin onunde konusma yapmaktan korkmak yatiyor. Bu korku, su korkusundan, ates korkusundan bile cok daha buyuk.
Olumlu Dusunun:
Asla basarisiz olacaginizi dusunmeyin. Boyle yaparsaniz basarisiz olacaginiz pek aciktir.
Nefes Alin:
Belki bu sizi sasirtacak, ama nefes alip vermek varligimizin dayanak noktasidir. Icinize ne kadar cok hava cekerseniz kaninizda dolasan oksijen miktari o kadar artar ve beyniniz o kadar beslenir. Oksijen vucudun rahatlamasini saglayan etmenlerden bir tanesidir.
Dogal Gerilim:
Ayakta dik durun. Ayak parmaklarinizi olabildigince sIkin ve bese kadar sayin ve gevseyin. Simdi ayak parmaklarinizi, baldir kaslarinizi sIkin ve yine bese kadar sayin ve gevseyin. Bunu yapmak biraz zaman alir ama bittiginde sanki kafanizi bir duvara carpmis gibi olursunuz. Bittiginde kendinizi harika hissedeceksiniz.
Konusma Yapacaginiz Yeri Kontrol Edin:
Eger yapabiliyorsaniz, sahneyi onceden bir gorun, bir gun onceden pencerelere perde, fazladan isIk ya da mikrofon kurulmasini isteyin.
Hazirlikli Olun:
Metninizi biliyorsunuz. Gundemle ilgili her seyi biliyorsunuz.
MEDYAYA HAZIRLIKLI OLUN
Medyanin ilgisini cektiginizde, medya sizinle gorusmek istediginde, onlara hazirlikli olsaniz iyi olur.
Dergiler ve Gazeteler:
Eger bir muhabir sizi arayip sizden bir randevu isterse, soz konusu derginin ya da gazetenin mutlaka bir sayisini ele gecirin. Okur profilini belirleyin ve makale bicimini aklinizin bir kosesine not edin. Gazetelerin baska insanlarin isine burnunu sokmak icin egitildigini bilmelisiniz. Eger bir muhabire karsi durust davranirsaniz, buyuk olasilikla onu kendi yaniniza cekebilirsiniz. Her seye karsin, basilmasini istemediginiz hicbir seyi soylemeyin.
Radyo:
Canli yayinda olacaksiniz; bu yuzden agzinizdan cikan her sozcuk, her nefes, her kelime, binlerce kayitsiz insanin arabalarinda ve evlerinde aninda duyulacak. Ne olursa olsun konuyu zaten bilmektesiniz ve boylece yayina hazirlanma sansiniz bulunmaktadir. Bu yuzden daha studyodan cikmadan soylesinin baslangicinda onemli noktalari belirtin; sonra da bunlari tekrarlayin.
Televizyon:
Tipki radyo soylesisinde oldugu gibi kamera karsisinda oturdugunuz on dakika sadece bir kac saniyeye indirilebilir. Bu yuzden ayni ogut gecerlidir. Asla direkt olarak kameraya bakmayin. Gozleriniz hep sunucunun uzerinde olsun. Durmadan kipirdamayin ve kasinmayin. Agirbasli giysiler giyin.
BEDEN DILINIZE DIKKAT EDIN
"Bir adamin davranisi onun kisiliginin gostergesidir. Konusmasiysa zekasinin gostergesidir." Ilk olarak beden dilinde en onemli olan uc unsuru inceleyecegiz:
1. Goz Temasi: Seyircilerle yakin goz temasi hem onlari selamladi-ginizi hem de orada bulunmaktan mutlu oldugunuzu belirtir.
2. Durus: Bedenin himbilca durmasi herkese aslinda konustugunuz konudan rahatsizlik duydugunuzu belirtir. Kendinize guvenmediginizi belirtir. Bu yuzden dimdik durun.
3. Ses: Seyirciyle iletisim kurmak icin standart televizyon spikeri aksanina sahip olmaniz gerekmez. Ancak konusmaniz anlasilir olmalidir. Sozcukler iyi telaffuz edilmelidir. Sesinizin tonunu iyi ayarlamalisiniz.
Butun seyirciler gorgulu davranilmasina saygi duyar.
Kaynak: Rota Yayınları
belgesi-1723
