İngiltere, Türkiye’yi ortadan kaldırmak isterken, bu ülkeyi, bütün İslâmî fikir ve düşüncenin kaynaştığı manevî bir merkez yapmıştır. Türk milliyetçiliği ve onun başındaki şef Mustafa Kemal bugün İslâm dünyasını idare etmekte, ondan hem sevgilerini, hem de eleştirilerini esirgememektedir. İngiliz hücumu, Türk propagandasının Ganj’dan Nil’e, Yemen’den Sibirya’ya kadar çok iyi karşılanmasına sebep olmuş, anlattıkları büyük bir ilgi…
Asya’da kitle halindeki bu ayaklanmanın sebepleri Türkiye’de bulunmaktadır ve bu akım mütarekeden sonra başlamıştır. Bunu çok iyi anlayan Sovyetler, 1920 yazında toplanan Bakû Kongresi’nde, Türk milliyetçiliği karşısında bayrağı indirmişler ve onu yatıştırmaya çalışmışlardır. Böylece Rusların uyuşmazlığı karşısında endişeye kapılan İslâm dünyasının kaygısı dağılmıştı. Rusya Türklere, ”Biz de sizin gibi Asyalı değil miyiz?” diyordu. O…
1920 yılının Ağustos ve Eylül aylarında Bakû’da toplanan ikinci kongrede Lenin, Doğu için, en acil ihtiyaçları karşılayacak, ustaca hazırlanmış yeni bir formül getirmişti. Söz konusu olan komünizm değildi. Zira Kafkasya’nın Müslüman halkı Sovyetler’in doktrinine şiddetle karşı koymuştu. Bunlar, Mustafa Kemal kuvvetlerince kendilerine yapılan baskı karşısında susmuşlar ve milliyetçilikten bahsetmez olmuşlardı. Bu, Ruslara verilmiş büyük bir…
Hiçbir şey, bir yığın hatırayı sıraya koymak için gereken ilk sessizlik anları kadar değerli olamaz. O sıralarda Konya, Anadolu’nun belli başlı gözlem merkeziydi. Bütün Doğu illerinin hareketleri gelir, orada dururdu. İngilizlerin çevirdikleri manevralardan ileri gelen İngiliz düşmanlığı da en çok burada yaygındı. Ahalisinin çoğu Türklerden oluşan Kilikya’nın işgalini onlar, İngilizlerin Fransızlara kurdukları bir…
Artık ayrılma saati geldi. Garda bütün dostlarımız toplanmış, düşmanlar da bakıyorlardı. Refet Paşa’nın subayları, son bir saygı gösterisi olarak vagonun basamağına çıktılar, bir grup Türk hanımı biraz uzakta duruyorlar; güneş ve toza sabırla tahammül ediyor ve oradan ayrılmak istemiyorlardı. Fransız haber alma subayının emireri bir gün önce, Afyonkarahisar’a gitmiş, elinde bir mesajla koşarak geldi.…
Ertesi gün öğleden sonra saat birde, Konya’daki tek otomobil, dönen dervişlerin tekkesi önünde durdu. Ekim güneşi çok aydınlık ve sıcak. Büyük meydanın bir yanında köylüler getirmiş oldukları karpuz ve domatesleri koymuşlar, arabanın yolu üzerine meyve yığınlarından meyveler yuvarlanıyor. Çok sabırlı olan Doğulular bunları kaldırıp yolu açıyorlar. Tekkenin kapısına, yarı yüksekliğine kadar iri halkalı bir…
Sabah olunca, güneşin kuvvetli ışıkları, Konya’nın eskiliğini ortaya çıkarıyor. Rüzgârın boyuna yerden kaldırdığı sarı renkli toz bulutu içinde tepelere tırmanış, yüksek yayla havasının verdiği güçle, çok kolay oluyor. Çıktığımız her tepeden bambaşka bir manzara görünüyor, vadilerin tabanında sarı renkte sert ve vahşi bir toprak var, kayalar ise pembe mermerden. Genç havacı subaylar, büyük bir…
Konya garının peronunda, o zaman henüz albay rütbesindeki Refet Paşa’nın yaveri, beraber bulunduğu bir subay grubundan ayrılarak yanımıza geldi. Burası, Eskişehir’e nazaran, daha gerçek bir Asya Türkiye’si şehri görünümünde. Daha ilk dakikalardan başlayarak aramızda sessiz bir anlaşma oldu. Ben yeni hükûmetin, bazı gerçeklerden rahatsız olanlar için girişilen propagandasının düzenlediği güzel görüntüleri değil, her şeylerini,…
Eskişehir Belediyesi, şehircilik konusunda büyük çabalar harcamaktaydı. Millî hareket, İttihat ve Terakki hükûmetinin başlayıp bitiremediği işleri üzerine almıştı. Eskişehir’deki büyük okullar, müze, kütüphane, en acil ihtiyaçların gerçekçi bir anlayışla ele alındığını göstermektedir. Bir rasathane yapılmasına başlanmıştır. Bunlar, herhangi bir özenti ve taklit eseri olmaktan uzak, çok ciddî mahallî çaba ve teşebbüslerdir. İlk Osmanlının…
Ertesi sabah beni götürecek olan atlar koşulu araba ve askerler büyük meydanda bekliyordu. Bu sırada gardaki İngiliz subayları nedense ortadan kaybolmuşlardı. Nihayet yola çıktık. Arabacımız iri yarı bir adam, korkunç bir görünüşü var. Başında kulaklarını da örten abanî bir sarık. Ufak tefek, fakat çok canlı ve hareketli atları ara sıra kırbaçlıyor. Yolcular, arabanın bulabildikleri…